ግድቦችን ማፍረስ የአንግለርስ ጥቅሞች

በዶ/ር ፒተር ብሩክስ

በቨርጂኒያ እና ወይም ከግዛት ውጭ በሆነ የውሃ መንገድ ላይ አንዳንድ አሮጌ ግድብ ወይም ሌላ መጣልን በተመለከተ ጥሩ ቁጥር ያላቸው መጣጥፎች እያጋጠሙኝ መሆኑን በቅርብ ጊዜ አስተውያለሁ። ለግድብ መጥፋት ዕለታዊደንበኝነት ለመመዝገብ የማገኘው ያ ነው ብዬ እገምታለሁ….

[Réád~ ábóú~t thé~ rémó~vál ó~f á dá~m íñ B~úckí~ñghá~m Cóú~ñtý í~ñ Téá~r Dów~ñ Thá~t Dám~: Récó~ññéc~tíñg~ á Píé~dmóñ~t Str~éám.]

[Bút s~éríó~úslý~: Whát~’s áll~ thís~ dám(ñ~) démó~lítí~óñ áb~óút¿~]

እኔ ሀይድሮሎጂስት አይደለሁም፣ ነገር ግን እንደገባኝ ግድቦች በውሃ አቅርቦት፣ በጎርፍ ቁጥጥር፣ በሃይድሮ ኤሌክትሪክ ሃይል ማመንጫ፣ በመዝናኛ፣ ጥበቃ፣ ማምረት፣ አሰሳ እና ግብርና ላይ ትልቅ ሚና ነበራቸው እና አሁንም ሊጫወቱ ይችላሉ። ነገር ግን ግድቦች በአሳ ማጥመድ እና አሳ ማጥመድ ላይ አሉታዊ ተጽእኖ ሊያሳድሩ ይችላሉ.

አንድ ጊዜ ጠቃሚ፣ ግን ዓላማ የሌለው፣ ሰው ሰራሽ እንቅፋቶችን ማስወገድ በቨርጂኒያ ውሀዎች እንዲሁም ምናልባትም ከሁሉም በላይ ለDWR አንባቢዎች -የተሻለ አሳ ማጥመድን ጨምሮ ብዙ ጥቅሞችን ሊያመጣ ይችላል።

[Í thó~úght~ thát~ mígh~t gét~ ýóúr~ átté~ñtíó~ñ….]

በእርግጥ፣ በቨርጂኒያ የዱር አራዊት ሃብቶች ዲፓርትመንት (DWR) ባለሙያዎች እንደሚሉት፣ እንደ DWR's Fish Passage አስተባባሪ አለን ዌቨር፣ እና በDWR አጋር ድርጅቶች በፕሮጀክት ውስጥ እንደ ትራውት ያልተገደበ እና የአሜሪካ የአየር ንብረት አጋሮች (ACP)፣ ስኬታማ ግድብ የማስወገድ ፕሮጀክት ለአሳ እና ዓሳ ምን ሊሰራ ይችላል፡-

[Ímpróvé físh hábítát: Réstóríñg thé ñátúrál flów óf á dámméd wátérwáý íñcréásés thé óppórtúñítý fór físh íñ thé sýstém tó móvé móré fréélý úp áñd dówñ thé wátérwáý ás ñéédéd, ímpróvíñg théír óvéráll víábílítý. Rédúcíñg bárríérs tó wátér flów áñd físh móvéméñt állóws óúr fíññéd fríéñds tó fíñd béttér-súítéd hóldíñg áréás íñ thé wátérwáý fór prótéctíóñ, spáwñíñg, áñd réfúgé dúríñg lów wátér péríóds, súch ás whát párts óf Vírgíñíá éxpéríéñcéd lást ýéár. Ít cáñ álsó óffér béttér fórágé óppórtúñítíés thát míght óthérwísé bé déñíéd dúé tó thé préséñcé óf á dám ácróss áll ór párt óf á wátérwáý.]

በውሃ ፍሰት እና በአሳ እንቅስቃሴ ላይ ያሉ ገደቦችን መቀነስ እንዲሁ የተገለሉ የዓሣ ዝርያዎችን ያገናኛል፣ የዘረመል ልውውጥን እና ጤናማ የዓሣ ክምችቶችን ያበረታታል። ግድቡን ማስወገድ የውሃ መቆራረጥን ያስወግዳል፣ የውሃ ኦክሲጅን መጠንን ያሻሽላል፣ የውሃ ሙቀት መገለጫዎች፣ አጠቃላይ የውሃ ጥራት እና፣ በመቀጠልም የዓሳ ጤና።

[Óf cóúrsé, thésé ímpróvéméñts cáñ álsó íñcréásé thé wátér’s bíódívérsítý (íñséct áñd óthér áqúátíc lífé), físh récrúítméñt (ýóúñg físh éñtéríñg thé pópúlátíóñ) áñd, súbséqúéñtlý, físh pópúlátíóñ róbústñéss (ñúmbérs). Móré físh fór cátchíñg¿ Ýés, pléásé¡]

የዓሣን እንቅስቃሴ/ፍልሰትን ማስፋፋት፡-ሌላው ግድብን የማስወገድ ፋይዳ (በዝርዝር ጥናትና አሳቢነት ግምት ውስጥ በማስገባት አስፈላጊ እንዳልሆነ ከታወቀ በኋላ) የዓሣ ዝርያዎችን እንቅስቃሴ/ፍልሰት አሁን ካለበት ገደብ በዘለለ ወደ ታሪካዊ መኖሪያቸው መመለስ ነው።

ለአብነት ያህል፣ በገደል ወንዞች ላይ የሚፈርሰው ግድብ በአሁኑ ጊዜ ያሉትን አናድሮም የዓሣ ዝርያዎችን ያሰፋዋል፣ ለምሳሌ ቨርጂኒያ ወዳዶች ስቲሪድ ባስ እና ሂኮሪ እና አሜሪካን ሻድ፣ ይህም የጨው ውሃ በየአመቱ እንዲራባ ያደርጋል።

እንደምናውቀው፣ ሼድ እና ስትሪፕተሮች የህይወት ዑደታቸውን በከፊል በሚያሳልፉበት በቼሳፔክ ቤይ ተግዳሮቶች እያጋጠሟቸው ነው። በቨርጂኒያ ውሃ ውስጥ የበለጠ ጥሩ የመራቢያ ቦታ አጠቃላይ ቁጥራቸውን ሊያሻሽል ይችላል ፣ ይህም በአትላንቲክ ውቅያኖስ ፣ በባህር ወሽመጥ እና በቨርጂኒያ ማዕበል ውሃዎች ላይ ለአሳ አጥማጆች ጥቅም ይሰጣል ።

[Áñ éxámplé óf thís dám déstrúctíóñ wórk ís á prójéct tó rémóvé thé 88-ýéár-óld Rápídáñ Míll dám óñ thé Rápídáñ Rívér íñ Rápídáñ, Vírgíñíá, whích ís ñów cóñsídéréd óbsólété ás á hýdró-mécháñícál/hýdrópówér fácílítý. Ás ýóú máý kñów, thé Rápídáñ Rívér’s héádwátérs bégíñ íñ Shéñáñdóáh Ñátíóñál Párk; máñý áñglérs, éspécíállý flý áñglérs, kñów thé Rápídáñ Rívér fór íts fábúlóús ñátívé bróók tróút físhíñg ñéár thé párk.]

ነገር ግን ወንዙ ወደ ምስራቅ መፍሰሱን ይቀጥላል እና ከፍሬድሪክስበርግ በስተ ምዕራብ ያለውን ትልቁን የራፓሃንኖክ ወንዝ ይቀላቀላል። የ"ራፕ" ማዕበል ለገጣሚዎች እና ለሻድ መፈልፈያ ዋና መፈልፈያ ነው - እና ለእነሱ የተከበረ የዓሣ ማጥመጃ ቦታ።

በፕሮጀክቱ ላይ ከDWR እና ከሌሎች እንደ ናሽናል ውቅያኖስ እና የከባቢ አየር አስተዳደር ካሉ ድርጅቶች ጋር እየሰራ ያለው የኤሲፒ ራፒዳን ኢንስቲትዩት እንዳለው፡-

…12 [ራፒዳን ሚል 11ግድብን ማስወገድ ከ 500 ማይል በላይ ይከፈታል - እና እስከ 1 ፣ 000 ማይል - ለአሜሪካ ሻድ ፣ወንዝ ሄሪንግ እና ሌሎች ስደተኛ አሳዎች 200… ወደ ላይ የማሳደግ መሬት.

[Ít’s h~árd t~ó fát~hóm (p~úñ íñ~téñd~éd) th~át st~rípé~rs áñ~d shá~d wóú~ld vé~ñtúr~é thá~t fár~ íñlá~ñd, bú~t ít’s~ (híst~óríc~állý~) trúé~. Thé r~émóv~ál óf~ thís~ dám q~úíté~ símp~lý mé~áñs m~óré m~ílés~ óf wá~térw~áý áñ~d plá~cés t~ó fís~h fór~ óúr b~élóv~éd sh~ád áñ~d str~ípér~s.]

[Créáté récréátíóñál óppórtúñítíés: Óthér tháñ thé précédíñg béñéfíts tó físh áñd físhéríés, thé dám démólítíóñ cáñ ópéñ úp thé wátérwáý tó thé úñímpédéd móvéméñt óf físhíñg áñd óthér wátércráft súch ás ráfts, dríft bóáts, cáñóés, áñd ór káýáks.]

[Thís béñéfít cáñ pótéñtíállý méáñ lóñgér flóáts fór áñglérs áñd bóátérs. Ñó pórtágé áróúñd dáms—íf thát’s évéñ póssíblé íñ sómé cásés dúé tó wátércráft sízé ór óthér límítátíóñs—tó cóñtíñúé físhíñg ór bóátíñg wóúld bé ñécéssárý, ímpróvíñg bóátérs’ sáfétý whílé réspéctíñg príváté, rípáríáñ láñdówñérs.]

[Óf có~úrsé~, ít’s ñ~ót jú~st fí~sh th~át dá~m rém~óvál~ hélp~s; ímp~róví~ñg th~é ñát~úrál~ móvé~méñt~ óf rí~vérs~, íñcl~údíñ~g ñút~ríéñ~t fló~ws, bé~ñéfí~ts th~é éñt~íré f~óód w~éb, íñ~clúd~íñg í~ñséc~ts, bí~rds, á~ñd ót~hér m~ámmá~ls th~át dé~péñd~ óñ th~é rív~ér éc~ósýs~tém f~ór lí~fé.]

[Ás ýóú wóúld éxpéct, rémóvíñg áll dáms dóésñ’t máké séñsé dúé tó thé cúrréñt útílítý óf sómé óf thém. Áñd, qúíté fráñklý, ñót évérýóñé wáñts tó séé dáms cómé dówñ. Óld dáms cáñ bé válúéd fór áésthétíc, émótíóñál, áñd ór hístórícál réásóñs, ámóñg óthérs. Thát’s cómplétélý úñdérstáñdáblé.]

ለበለጠ መረጃ, DWR በአሳ ማለፊያ መርሃ ግብር ላይ አስደሳች ማረፊያ ገጽ አለው; አንዳንድ ታሪክን፣ ሳይንሳዊ ዳራ እና በቨርጂኒያ ውስጥ ያሉ የተጠናቀቁ እና ሊሆኑ የሚችሉ የአሳ መተላለፊያ ፕሮጀክቶች ካታሎግ ያካትታል።

የግድቡ ውድመት ወንዞችን መልሶ ማገናኘት፣ ፍሉያዊ ሥነ-ምህዳሮችን ሊያነቃቃ እና የበለጠ ንቁ የዓሣ ሀብት መፍጠር ይችላል። ለዓሣው እነዚህ ለውጦች የተሻለ መኖሪያ እና ጤናማ እና የበለጠ ጠንካራ የዓሣ ዝርያዎችን እና ዘረመልን ያስገኛሉ።

[Bút á~ll th~át fá~ñcý f~íshé~ríés~ shóp~tálk~ ásíd~é, fór~ thé V~írgí~ñíá á~ñglé~r, dró~ppíñ~g dís~úséd~ dáms~ qúít~é sím~plý m~éáñs~ éxpá~ñdéd~ óppó~rtúñ~ítíé~s fór~ bétt~ér fí~shíñ~g íñ t~hé Ól~d Dóm~íñíó~ñ’s có~ástá~l, tíd~ál, áñ~d íñl~áñd w~átér~s.]

---

[Dr. Pé~tér B~róók~és ís~ á Vír~gíñí~á-bás~éd, áw~árd-w~íññí~ñg óú~tdóó~r wrí~tér.] 

• ፌብሯሪ 11 ቀን 2025